Nowotwór a praca: czy można to pogodzić?
Leczenie się zaczęło, a Ty zastanawiasz się, jak zorganizować życie na nowo? Przeczytaj, jak nowotwór może wpłynąć na Twoje życie zawodowe i jak możesz sobie poradzić w tej sytuacji.
Przeczytaj więcejNowotwory piersi należą do najczęstszych u kobiet w krajach rozwiniętych, także w Polsce¹
Nie wszystkie zmiany w piersiach mają charakter nowotworowy, a jeśli tak – to nie musi być to rak. Istnieją też łagodne postaci, takie jak torbiele czy łagodne zmiany rozrostowe w formie np. gruczolakowłókniaków2. Jednak niestety oprócz tego jest również bardzo dużo przypadków nowotworów złośliwych piersi.
W Polsce w 2020 roku choroba dotknęła ponad 17,5 tys. kobiet i liczba ta wciąż się zwiększa3.
Rak piersi występuje też u mężczyzn, ale nieporównywalnie rzadziej (około 150 przypadków rocznie)3.
Ten rodzaj nowotworów złośliwych jest więc głównie zagrożeniem dla kobiet.
Nowotwór złośliwy piersi – przyczyny
Przyczyny raka piersi nie zostały jeszcze do końca poznane. Istnieje jednak szereg czynników uważanych za takie, które znacznie zwiększają ryzyko zachorowania. Należą do nich m.in.4:
PŁEĆ
Jak już wspomnieliśmy, nowotwory złośliwe piersi pojawiają się głównie u kobiet
WIEK
Zagrożenie rakiem piersi rośnie wraz z wiekiem (około 80% przypadków to kobiety po 50. roku życia),
CZYNNIKI GENETYCZNE
Odpowiadają one za około 5-10% nowotworów piersi, które zazwyczaj są spowodowane mutacjami w genach BRCA1 i BRCA2.
Oprócz tego choroba ta może też być wywołana m.in. czynnikami hormonalnymi, wcześniejszymi przypadkami raka u kobiety czy obecnością zmian łagodnych. Badania sugerują również, że istnieje związek między pojawieniem się tego nowotworu u kobiet palących papierosy i nadużywających alkoholu oraz tych cierpiących na nadwagę i otyłość4.
Zgodnie z danymi Globalnego Centrum Obserwacyjnego Nowotworów Światowej Organizacji Zdrowia (GLOBOCAN 2022) rak piersi był w 2022 roku najczęściej rozpoznawanym nowotworem na świecie wśród kobiet (26,8%) i drugim z najczęstszych wśród obu płci (12,3%). Jest też drugą z najczęstszych przyczyn zgonów z powodu chorób onkologicznych wśród kobiet i mężczyzn5.
Dlatego tak ważne jest, by regularnie się badać!
To tzw. profilaktyka wtórna, która co prawda nie zapobiegnie rozwojowi choroby, ale może Ci pomóc zdiagnozować ją na wczesnym etapie. Obejmuje ona przede wszystkim badania mammograficzne, które w Polsce co 2 lata są realizowane bezpłatnie wśród kobiet w wieku od 54 do 74 lat. W przypadku młodszych zaleca się samobadanie piersi. Lekarz może też zlecić badanie USG6.
Objawy nowotworu piersi
Nowotwór piersi na wczesnym etapie zaawansowania jest przede wszystkim wykrywany podczas przesiewowej mammografii oraz USG. Nie daje on jeszcze wówczas żadnych objawów – jest do wykrycia jedynie w badaniach obrazowych7.
Nie zapominaj więc o regularnych wizytach u ginekologa. Zależnie od Twojej indywidualnej sytuacji i uwarunkowań genetycznych zleci Ci on okresowe badania, które pomogą na bieżąco monitorować, czy w Twoich piersiach nie rozwijają się zmiany chorobowe. Lekarz pokaże Ci też, jak prawidłowo samodzielnie się badać, by uchwycić pierwsze sygnały, które daje Ci ciało.
Początkowe objawy choroby wykrywane w badaniu mają zwykle postać guzków w piersi. Nie warto jednak wpadać w panikę, gdy wyczujesz w niej jakieś zgrubienie. Częste są bowiem także zmiany torbielowate, łagodne nowotwory – mogą one się pojawiać nawet u 50% kobiet8. Na pewno natomiast warto każdą podejrzaną zmianę skonsultować z lekarzem.
Najczęstszymi objawami nowotworów piersi są3:
Guzek lub
zgrubienie skóry
widoczne lub tylko wyczuwalne w badaniu palcami
Uczucie ciągnięcia
skóry na piersi
pojawiające się np. podczas podnoszenia rąk do góry
Wyraźna zmiana kształtu piersi
niemająca jasnej przyczyny
zmiana jej obrysu, wielkości czy napięcia skóry
Zmiany w brodawce
sutkowej
np. jej nagła zmiana na wklęsłą, zaczerwienienie etc.
„Skórka pomarańczowa”
na piersi
zaczerwienienie skóry i obecność w niej drobnych dołeczków (to zwykle objaw zaawansowanego stadium raka piersi)
Twarde guzki pod pachą
lub obrzęk ręki
mogące świadczyć o tym, że rak daje już przerzuty do węzłów chłonnych pod pachą
Wyciek płynu lub płynu
z krwią z brodawki
to rzadki objaw tej choroby (zwykle wiąże się np. z zapaleniem gruczołu piersi), ale jeśli sytuacja nie poprawia się po zastosowaniu antybiotykoterapii, wówczas lekarz może zlecić diagnostykę pod kątem nowotworu
Nowotwory piersi – diagnostyka wstępna
Jeśli masz jakiekolwiek obawy – np. wyczujesz niepokojące zmiany – koniecznie skontaktuj się z lekarzem. W przypadku nowotworów kluczowe jest jak najszybsze postawienie rozpoznania i ewentualne rozpoczęcie leczenia. Możesz czuć lęk i przytłoczenie, ale podjęcie działania jest najważniejsze – robisz to dla własnego zdrowia!
Konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu lub ginekologiem
W sytuacji gdy podejrzewasz u siebie nowotwór piersi, udaj się do swojego ginekologa lub do internisty (do obu nie potrzebujesz oczywiście skierowania). Na pierwszym etapie specjalista zbierze od Ciebie wywiad lekarski. Zapyta Cię m.in. o9, 10:
- objawy, które Cię niepokoją,
- inne choroby zdiagnozowane u Ciebie,
- ewentualne wcześniejsze leczenie, w tym hormonalne,
- przebyte wcześniej ciąże,
- historię nowotworów w Twojej rodzinie,
- Twój styl życia – m.in. czy palisz lub nadużywasz alkoholu.
Jeśli powiesz lekarzowi, że masz wyczuwalne w dotyku zmiany (np. guzek), może on też wykonać badanie palpacyjne (czyli badanie dotykiem). Jeśli widzi ku temu przesłanki, wypisze Ci również skierowanie na badanie obrazowe – USG lub mammografię10.
Jeśli już na tym etapie lekarz będzie podejrzewać, że cierpisz na nowotwór piersi, może – oprócz zlecenia dalszej diagnostyki – założyć Ci Kartę Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO). Dzięki niej trafisz na tzw. szybką ścieżkę onkologiczną, która daje Ci szybszy dostęp do badań i leczenia11. Kartę tę otrzymasz jedynie u lekarza w placówkach mających kontrakt z NFZ12.
Wizyta u specjalisty
Dla potwierdzenia lub wykluczenia podejrzenia raka piersi ginekolog lub internista skieruje Cię na dalsze badania diagnostyczne. Jak już wspomnieliśmy, są to przede wszystkim mammografia (MMG) lub badanie ultrasonograficzne (USG). Bywa też, że lekarz może zlecić rezonans magnetyczny (MRI). Badania te wykonuje lekarz radiolog10.
Mammografia
To badanie wykonywane z użyciem promieniowania rentgenowskiego. Zleca się je zwykle kobietom po 35.-40. roku życia.
Badanie USG piersi
W diagnostyce nowotworów piersi badanie ultrasonograficzne jest zwykle zlecane albo młodym kobietom (ponieważ w ich piersiach jest więcej tkanki gruczołowej niż tłuszczowej), albo ciężarnym.
Rezonans magnetyczny
MRI jest stosowany zazwyczaj w sytuacji, gdy obraz z USG lub mammografii nie daje jednoznacznych wyników. Rezonans umożliwia najdokładniejsze obrazowanie i jest stosowany głównie u kobiet ze stwierdzoną mutacją genów.
Diagnostyka zaawansowana i rodzaje nowotworów piersi
Jeżeli któreś z powyższych badań wykaże, że w Twoich piersiach są obecne zmiany nowotworowe, wówczas lekarz musi ustalić, czy mają one charakter złośliwy, czy nie. W tym celu zleci wykonanie biopsji. Odbywa się ona poprzez nakłucie danego miejsca specjalistyczną igłą i pobranie fragmentu zmienionej chorobowo tkanki lub komórek. Następnie materiał ten jest analizowany pod mikroskopem przez patomorfologa10.
W przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego piersi wykonuje się zwykle jeden z dwóch następujących rodzajów biopsji:
Biopsja cienkoigłowa
starsza metoda, obecnie rzadko już stosowana. Badanie to odbywa się poprzez wprowadzenie igły połączonej ze strzykawką. Następnie komórki są pobierane z piersi poprzez zassanie tłoka strzykawki. Biopsję cienkoigłową wykonuje się bez znieczulenia i trwa ona krótko, jednak jest o tyle zawodną metodą, że pozwala na pobranie bardzo małej ilości materiału (tylko kilku komórek) do analizy mikroskopowej13.
Biopsja gruboigłowa
to druga z możliwości tego badania, która obecnie jest wykonywana najczęściej. Polega na pobraniu materiału za pomocą igły o większej średnicy, zaopatrzonej w specjalną końcówkę służącą do pobierania całej tkanki. To znacznie dokładniejsza metoda, ponieważ pozwala na analizę większej ilości materiału. Wymaga jednak znieczulenia, a to może czasem prowadzić do powikłań13.
Jeśli badanie wykaże, że cierpisz na nowotwór złośliwy piersi, a do tego jest wysokie ryzyko, że choroba znajduje się już w zaawansowanym stadium rozwoju, wówczas lekarz może też zlecić wykonanie badań pod kątem wykrycia ewentualnych przerzutów: regionalnych (czyli do węzłów chłonnych pod pachą) lub odległych – najczęściej do wątroby, płuc, kości bądź mózgu)9, 10.
Badanie patomorfologiczne w formie biopsji oraz ewentualne inne badania diagnostyczne pozwalają ocenić złośliwość nowotworu, jego wielkość, dokładne umiejscowienie oraz stopień zaawansowania10. W przypadku nowotworu złośliwego piersi niezwykle ważne jest też określenie jego podtypu histopatologicznego. To niezwykle istotne, ponieważ mają one bardzo zróżnicowany charakter, przez co odmienne też są metody ich leczenia oraz rokowania14.
Wyróżniamy kilka podrodzajów raka piersi14, 15:
Luminalny podtypu A
Mówimy o nim wtedy, gdy na powierzchni komórek nowotworu znajduje się wiele receptorów estrogenowych (ER), czyli tzw. hormonu żeńskiego, a także receptory progesteronowe (PgR na poziomie nie mniejszym niż 20%). Oznacza to, że jest to rak hormonozależny, który do wzrostu wymaga estrogenów. Ten podtyp nie rozwija się bardzo szybko, więc ma stosunkowo dobre rokowania. Wskaźnik ekspresji Ki-67 – pozwalający na ocenę szybkości podziału komórek – jest w tym wypadku nie większy niż 20%14, 15.
Luminalny podtypu B
z HER2Charakteryzuje się on również występowaniem (inaczej: ekspresją) receptorów estrogenowych i progesteronowych, ale oprócz tego wykazuje również obecność receptora HER2, czyli receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu. Jego wysoka ekspresja oznacza, że nowotwór zazwyczaj rozwija się szybko i agresywnie. Rak luminalny podtypu B z HER2 może mieć dowolny poziom wskaźnika Ki-6715.
Luminalny podtypu B bez HER2
Wykazuje on także obecność receptorów estrogenowych i progesteronowych (ale mniejszą niż w podtypie luminalnym A, z PgR mniejszym niż 20%), jednak w tym wypadku nie odnotowuje się ekspresji HER2. Wskaźnik Ki-67 w tym podtypie przyjmuje wartości równe 20% lub wyższe15.
Luminalny podtypu B
HER2+ (dodatni) nieluminalny W tym przypadku nie występują receptory estrogenowe ani progesteronowe, za to odnotowuje się nadmierną ekspresję receptora HER2. Wartość wskaźnika Ki-67 może być w tym podtypie raka zróżnicowana. Dotychczas rokowania u osób chorych na ten rodzaj raka piersi były niskie, jednak znacznie się poprawiły od czasu wprowadzenia specjalnej celowanej terapii anty-HER215.
Potrójnie ujemny (triple-negative breast cancer – TNBC)
W tym podtypie nie występują wcale receptory hormonalne ani HER2 i jest dowolna wysokość Ki-67. Ten rodzaj raka piersi jest uznawany za najbardziej agresywny, jednak także w tym wypadku istnieje możliwość wdrożenia efektywnego leczenia15.
Przeczytaj więcej o możliwości leczenia!
Pamiętaj, że każdy z tych podtypów raka piersi rozwija się inaczej, a wiele zależy w tym względzie także od indywidualnych uwarunkowań.
Im szybciej przejdziesz całą diagnostykę, tym szybciej lekarze opracują plan terapii.
Warto wiedzieć, że odkrycie choroby na wczesnym etapie rozwoju daje naprawdę duże szanse przeżycia. Całkowity powrót do zdrowia występuje u około 80% kobiet z rakiem piersi zdiagnozowanym we wczesnym stadium zaawansowania10.
Nowotwór złośliwy piersi – rokowania i leczenie
Aby ocenić szanse na wyleczenie oraz ustalić optymalną metodę leczenia, konieczne jest określenie stadium zaawansowania raka piersi. W tym celu stosuje się tzw. klasyfikację TNM, która została opracowana przez Międzynarodową Unię do Walki z Rakiem (Union for International Cancer Control – UICC). W tym akronimie każda litera oznacza inną cechę danego nowotworu17:
T
określa wielkość guza pierwotnego (im wyższą ma wartość, tym nowotwór jest bardziej zaawansowany)18,
N
mówi o stanie regionalnych węzłów chłonnych, czyli o obecności przerzutów w węzłach chłonnych pod pachą lub ich braku17, 18,
M
ta cecha określa, czy tworzą się przerzuty do narządów odległych17,
Jedną z najważniejszych cech określających rokowania jest stan pachowych węzłów chłonnych18.
Na podstawie klasyfikacji TNM wyróżnia się następujących pięć stopni zaawansowania oraz związane
z nimi najczęściej stosowane metody leczenia18:
stopień
0
określa wielkość guza pierwotnego (im wyższą ma wartość, tym nowotwór jest bardziej zaawansowany)18,
wdrażane jest najczęściej leczenie miejscowe18,
stopień
I
zmiana nowotworowa ma średnicę nie większą niż 2 cm, nie występują przerzuty do węzłów chłonnych ani do innych narządów
stosuje się zwykle radioterapię18,
stopień
II
nowotwór ma do 5 cm, obserwuje się powiększone regionalne węzły chłonne, ale nie tworzą się odległe przerzuty
w takim wypadku zazwyczaj wdraża się mastektomię, radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię18,
stopień
III
guz o średnicy większej niż 5 cm, obecne są też komórki nowotworowe w węzłach chłonnych, ale nie ma przerzutów do innych narządów
leczenie obejmuje najczęściej operację chirurgiczną wraz z usunięciem węzłów chłonnych oraz radioterapię, chemioterapię i hormonoterapię18,
stopień
IV
obecne są liczne przerzuty do innych narządów, a także do odległych węzłów chłonnych
wdraża się zwykle terapię o charakterze paliatywnym lub objawowym – radioterapię, chemioterapię, hormonoterapię, steroidoterapię18,
Radioterapia
Polega na użyciu określonych dawek promieniowania jonizującego. Wykonuje się ją przed operacją chirurgiczną, ale i po – w ramach leczenia paliatywnego oraz w celu ograniczenia przerzutów. Do skutków ubocznych tej metody należą tkliwość piersi i bolesność mięśni w tej okolicy, zmiany skórne, uczucie zmęczenia18.
Chemioterapia
Może być stosowana zarówno przed operacją, jak i po. Opiera się na indywidualnym dobraniu dla pacjenta takiego połączenia leków, które będą toksyczne dla komórek nowotworowych. Niestety oddziałują one także na komórki zdrowe. Może to skutkować obniżeniem odporności, niedokrwistością, mdłościami i wymiotami, wypadaniem włosów, zaburzeniami smaku itp.18.
Hormonoterapia
Jest wdrażana tylko w sytuacji, gdy pacjent choruje na nowotwór hormonozależny, czyli występuje obecność receptorów estrogenowych i progesteronowych. W ramach tej metody podawane są leki blokujące wytwarzanie danych hormonów lub ich dostęp do komórek rakowych, dzięki czemu nowotwór nie może się rozrastać. Hormonoterapia jest stosowana łącznie z innymi metodami lub osobno18.
Zasadniczo można powiedzieć, że w przypadku stadium zaawansowania wczesnego lub miejscowego (stopień I-III) chorzy są leczeni z założeniem wyzdrowienia. Jeśli dochodzi już do IV stopnia zaawansowania, wówczas często leczenie ma charakter paliatywny – aby wydłużyć czas przeżycia i złagodzić objawy, ale z zachowaniem możliwie jak najlepszej jakości życia17.
Istnieje również inny podział określający stopień zaawansowania nowotworów złośliwych piersi, określany na podstawie badania mikroskopowego. Są to3:
rak przedinwazyjny
(zwany też nienaciekającym lub in situ), który odpowiada za około 20% wszystkich przypadków nowotworów złośliwych piersi – dzieli się na podtypy zrazikowy lub przewodowy,
rak inwazyjny
(naciekający), występujący u około 80% chorych na raka piersi – wyróżnia się tu podtypy: inwazyjny bez specjalnego typu (no special type – NST) oraz zrazikowy, śluzotwórczy, rdzeniasty, cewkowy, a także inne rzadkie rodzaje.
Jeśli chodzi o leczenie nowotworów piersi, to należy pamiętać, że – tak jak w przypadku każdego innego umiejscowienia tej choroby – wybór optymalnej metody terapeutycznej jest zawsze podejmowany przez lekarza na podstawie indywidualnych uwarunkowań danego pacjenta. Bierze on pod uwagę m.in. stopień zaawansowania, typ i podtyp raka, obecność przerzutów, ogólny stan zdrowia chorego, wyniki innych badań etc.19.
Współcześnie w leczeniu nowotworów złośliwych piersi często stosowane jest tzw. wielodyscyplinarne leczenie skojarzone – oparte na połączeniu różnych metod leczenia i współpracy wielu specjalistów19. Przykładem realizacji takiego podejścia jest wdrożenie w Polsce w 2019 roku – wzorem wielu innych europejskich krajów – tzw. Breast Cancer Units (BCU). Jest to holistyczny model opieki nad chorymi na raka piersi20.
Ośrodki o statusie BCU zapewniają kompleksowe leczenie, oparte na współpracy specjalistów z wielu różnych dziedzin – m.in. onkologów, chirurgów, specjalistów od chemio- i radioterapii, psychologów czy rehabilitantów. Takie placówki obejmują opiekę nad chorymi na raka piersi przez cały czas trwania choroby – od diagnostyki, poprzez zindywidualizowany proces leczenia, późniejszą rehabilitację i monitoring efektów terapii20.
Zasadniczo tradycyjne leczenie nowotworów złośliwych można podzielić ze względu na następujące kryteria21.
Oprócz tego w terapii raka piersi duże znaczenie ma postępowanie chirurgiczne – jest to podstawowa metoda leczenia pacjentów, szczególnie w przypadku choroby znajdującej się we wczesnym stadium. Warto wiedzieć, że w obecnych czasach medycyna rozwija się niezwykle szybko i wciąż wprowadzane są nowe metody, które mają na celu zmniejszyć agresywność leczenia. Jeśli chodzi o zakres ingerencji w ciało leczenia chirurgicznego, wyróżniamy następujące jego rodzaje21.
Leczenie oszczędzające pierś
(breast conserving therapy – BCT): procedura ta składa się z dwóch etapów. Pierwszy obejmuje wycięcie guza wraz z pewnym marginesem zdrowej tkanki, drugi zaś – uzupełniającą radioterapię, stosowaną miejscowo na pierś. Taka metoda (jako najmniej inwazyjna) stosowana jest zawsze wtedy, gdy tylko nie ma do niej przeciwwskazań3, 21.
Radykalna mastektomia, czyli amputacja piersi:
w ramach tej operacji dochodzi do całkowitego usunięcia piersi oraz węzłów chłonnych pachy. Tę metodę stosuje się w sytuacji, gdy z jakichś przyczyn nie można ocalić piersi (np. gdy guz jest zbyt duży). W niektórych przypadkach (zazwyczaj w sytuacji bardzo silnego obciążenia genetycznego rakiem piersi) mastektomia może też zostać wykonana ze wskazań profilaktycznych3.
Mastektomia prosta:
to metoda, w której dąży się do zaoszczędzenia skóry oraz brodawki i jej otoczki. Wycięciu podlega więc tylko tkanka gruczołowa piersi, a w jej miejsce umieszczany jest implant lub ekspander21.
Rehabilitacja po raku piersi
– krok po kroku ku pełni życia
Po leczeniu raka piersi bardzo ważnym elementem jest podjęcie rehabilitacji. Dotyczy to szczególnie pacjentów, którzy przebyli operację chirurgiczną. W tym wypadku rehabilitacja jest wdrażana już od pierwszych dni po zabiegu – ćwiczenia początkowo są wykonywane w niewielkim zakresie, potem ich intensywność wzrasta22.
Szczególnie po wycięciu węzłów chłonnych (ale nie tylko) niezwykle istotny jest też powrót do pełnego zakresu sprawności ręki oraz próba uniknięcia obrzęków limfatycznych. Aby to osiągnąć, prowadzone są manualna rehabilitacja stawu barkowego oraz specjalne masaże limfatyczne3.
Ponadto po operacji piersi zostanie Ci najpewniej zaproponowane dobranie odpowiedniej protezy. Decyzja, czy tego chcesz, leży oczywiście po Twojej stronie. Operacja odtwórcza (tzw. rekonstrukcja odroczona) ma na celu przywrócenie kształtu piersi poprzez wszczepienie implantu. Zazwyczaj zaleca się, by została ona przeprowadzona po mniej więcej roku bądź 2 latach od pierwotnej operacj13.
Siła wsparcia – znaczenie zdrowia psychicznego w leczeniu raka piersi
Leczenie raka piersi wpływa jednak nie tylko na ciało – lecz także na psychikę. Dlatego zaleca się, że powinna być prowadzona holistyczna rehabilitacja psychofizyczna. Oprócz ćwiczeń mających na celu przywrócenie odpowiedniej kondycji ciała specjaliści skupiają się też na wzmocnieniu mentalnym pacjenta. Po leczeniu możesz odczuwać wiele niezwykle intensywnych uczuć – nie tylko związanych z fizycznym cierpieniem, lecz także dotyczących lęku o przyszłość, wpływu Twojej choroby na całą rodzinę, bólu psychicznego związanego z utratą piersi, spadku poczucia wartości i wielu innych22.
To żaden wstyd, tylko kolejny element walki o swoje dobro i zdrowie.
Warto poszukać pomocy psychologa czy terapeuty, rozmawiać o swoich wątpliwościach i emocjach z lekarzem oraz koordynatorem medycznym. Dla niektórych osób dużą pomocą może też być przyłączenie się do różnych grup wsparcia, które zrzeszają osoby z podobnymi doświadczeniami22. Świadomość tego, że nie jesteś w tym sama/sam, może dać Ci ogromną siłę do dalszej walki.
Nowotwór piersi – o co warto zapytać lekarza?
Aby cały proces diagnozowania i leczenia przyniósł największe sukcesy, dobrze jest zachować pełną otwartość i szczerość w rozmowie z lekarzami. Nie bój się zadawać pytań – to przecież normalne, że Twoja wiedza nie jest tak bogata jak specjalisty z wieloletnim doświadczeniem. Wyrażaj wprost swoje wątpliwości, proś o wyjaśnienie, kiedy czegoś nie rozumiesz. Im więcej wiesz, tym łatwiej jest Ci przejść przez kolejne etapy choroby.
Poniżej znajdziesz listę pytań do zadania lekarzowi, które mogą się okazać pomocne i przynieść Ci ważne informacje.
Pamiętaj
Ty i osoby przez Ciebie upoważnione macie prawo do dostępu do informacji medycznych. Możecie więc oczekiwać, że lekarz będzie udzielał wyczerpujących odpowiedzi na pytania o Twój stan zdrowia i o udzielone świadczenia24.
Koordynator onkologiczny – kto to jest i kiedy się do niego zgłosić?
W Polsce każda placówka onkologiczna, która uczestniczy w programie szybkiej terapii onkologicznej (czyli z tzw. kartą DiLO), powinna mieć wyznaczoną osobę pełniącą funkcję koordynatora onkologicznego. Pomaga on w organizacji leczenia, co jest niezwykle ważne w trudnym procesie walki z chorobą.
Gdzie leczyć nowotwory piersi?
Razem ze swoim lekarzem ustal, jakie będzie miejsce najlepsze dla Ciebie – położone w wygodnej odległości, a jednocześnie zatrudniające specjalistów mających bogatą wiedzę i doświadczenie w leczeniu danego typu nowotworu.
Warto pamiętać, że centra leczenia nowotworów czy specjalne oddziały onkologiczne są nie tylko w dużych aglomeracjach, lecz także w mniejszych miejscowościach i pracują w nich również doskonali specjaliści. Przeszukaj naszą bazę i znajdź ośrodek, w którym rozpoczniesz leczenie.
Uzbrój się w wiedzę – to ważna broń w tej walce
Im więcej zdobędziesz wiarygodnych, mających podstawy naukowe informacji, tym lepiej jesteś przygotowana/przygotowany do całego procesu diagnozy i leczenia. Często osoby chore nie chcą czytać ani słuchać niczego na temat nowotworów. Czują, jakby każda kolejna informacja tylko „potwierdzała diagnozę”. To jednak złudne myślenie.
Oczywiście naturalne jest to, że się boisz, ale znana jest stara prawda, że należy „poznać obóz wroga”. Przekonasz się, że im więcej masz wiedzy, tym łatwiej zbudować w sobie siłę, nadzieję i poczucie pewności – a właśnie Twoje nastawienie jest kluczowe w dochodzeniu do zdrowia.
Szybka terapia onkologiczna i karta DiLO
Dowiedz się, jak postępować z priorytetowym skierowaniem do diagnostyki.
Świadczenia z ZUS dla osób chorych na nowotwór
Sprawdź, na jakie wsparcie możesz liczyć, aby łatwiej uporać się z chorobą.
PL-NON-01446 12/2024
Referencje:
- Didkowska J., Wojciechowska U. Nowotwory piersi w Polsce i Europie – populacyjny punkt widzenia, „NOWOTWORY Journal of Oncology” 2013, t. 63, nr 2, s. 111-118. Online: https://journals.viamedica.pl/nowotwory_journal_of_oncology/article/download/35145/25542. Dostęp: 10.11.2025.
- OPEN SA. Łagodne choroby piersi. Online: https://openbadania.pl/educations/article/lagodne-choroby-piersi. Dostęp: 10.11.2025.
- Wysocki W. Rak piersi – objawy, leczenie, rokowanie. Online: https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/162061,rak-piersi-objawy-leczenie-rokowanie. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Czynniki ryzyka. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-czynniki-ryzyka#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- GLOBOCAN 2022. 900 World Fact Sheet. Online: https://gco.iarc.who.int/media/globocan/factsheets/populations/900-world-fact-sheet.pdf. Dostęp: Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Prewencja. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-prewencja#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Objawy. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-objawy#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Medical Progress. Nowotwory łagodne i stany patologiczne. Online: https://medicalprogress.pl/choroby/nowotwory-lagodne-i-stany-patologiczne-id1750/redakcja-medical-progress-id248. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Diagnostyka. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-diagnostyka#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Miasto Gdynia. Co zrobić, gdy podejrzewasz u siebie raka piersi? Online: https://zdrowie.gdynia.pl/rakpiersi/baza_wiedzy/co-zrobic-gdy-podejrzewasz-u-siebie-raka-piersi/. Dostęp: 10.11.2025.
- Stanek-Misiąg E. Jak przebiega szybka ścieżka onkologiczna? Online: https://www.mp.pl/pacjent/poradnik-swiadomego-pacjenta/221271,jak-przebiega-szybka-sciezka-onkologiczna. Dostęp: 10.11.2025.
- NFZ, Mazowiecki Oddział Wojewódzki w Warszawie. Szybka terapia onkologiczna: najczęściej zadawane pytania. Online: https://www.nfz-warszawa.pl/dla-swiadczeniodawcow/szybka-terapia-onkologiczna/najczesciej-zadawane-pytania/. Dostęp: 10.11.2025.
- OPEN SA. Na czym polega biopsja piersi? Online: https://openbadania.pl/educations/article/na-czym-polega-biopsja-piersi. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Stopień zróżnicowania histopatologicznego. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-stopien-zroznicowania-histopatologicznego#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- OPEN SA. Podtypy raka piersi. Online: https://openbadania.pl/educations/article/podtypy-raka-piersi. Dostęp: 10.11.2025.
- NFZ – Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki w Szczecinie. Szybka terapia onkologiczna. Online: https://www.nfz-szczecin.pl/gposf_szybka_terapia_onkologiczna.htm. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Stadia zaawansowania. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-stadia-zaawansowania#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Klimaszewska K., Grądzka K. Nowotwór piersi – diagnostyka i leczenie [w:] Klimaszewska K., Krajewska-Kułak E. (red.), Rola zespołu interdyscyplinarnego w opiece nad pacjentami onkologicznymi, t. I. Online: https://www.umb.edu.pl/photo/pliki/WNoZ_jednostki/wnoz-z-zintegrowanej-opieki-medycznej/monografie/monografia_onkologiczna_3.pdf#page=121. Dostęp: 10.11.2025.
- Miasto Gdynia. Metody leczenia raka piersi. Online: https://zdrowie.gdynia.pl/rakpiersi/baza_wiedzy/lorem-ipsum/. Dostęp: 10.11.2025.
- Ministerstwo Zdrowia. Breast Cancer Unit – nowa jakość opieki dla pacjentów z nowotworem piersi. Online: https://www.gov.pl/web/zdrowie/breast-cancer-unit-nowa-jakosc-opieki-dla-pacjentow-z-nowotworem-piersi. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Leczenie. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-leczenie#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Krajowy Rejestr Nowotworów. Nowotwór piersi u kobiet. Po leczeniu. Online: https://onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-po-leczeniu#page-main-image. Dostęp: 10.11.2025.
- Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia. Poznaj swoje prawa. Online: https://pacjent.gov.pl/poznaj-swoje-prawa. Dostęp: 10.11.2025.
- Ministerstwo Zdrowia. Masz prawo do dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej Twojego stanu zdrowia oraz udzielonych świadczeń zdrowotnych. Online: https://www.gov.pl/web/zdrowie/masz-prawo-do-dostepu-do-dokumentacji-medycznej-dotyczacej-twojego-stanu-zdrowia-oraz-udzielonych-swiadczen-zdrowotnych. Dostęp: 10.11.2025.
Niniejszy materiał został dostarczony przez MSD Polska Sp. z o.o. jako ogólna informacja dla pacjentów. Pierwszym źródłem informacji na temat Pana/Pani stanu zdrowia i przebiegu leczenia powinien być lekarz prowadzący, dlatego w razie jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia i przebiegu leczenia proszę zwrócić się do swojego lekarza. Niniejsza informacja nie zastępuje porady lekarskiej. Zawsze, przed zastosowaniem porad zawartych w niniejszym materiale, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.