Świadczenia ZUS dla osób chorych na nowotwór

Zasiłek dla chorych na raka – chorobowe

Osobom chorym na raka – tak jak innym chorym – przysługuje przede wszystkim prawo do zasiłku chorobowego, czyli tzw. płatnego L4. Oczywiście trzeba spełniać tu podstawowe zasady: być osobą ubezpieczoną, a więc odprowadzać składki nieprzerwanie przez minimum 30 dni w przypadku osób, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom, lub 90 dni – jeśli są ubezpieczone dobrowolnie¹.

Zgodnie z przepisami wysokość tego świadczenia wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Jak to obliczyć? W przypadku pracowników będzie to przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy po odliczeniu składek na ubezpieczenie zdrowotne². Może to się wydawać skomplikowane, ale w razie problemów możesz się wesprzeć bezpłatnymi kalkulatorami dostępnymi w internecie.

Chorobowe – a wraz z nim zasiłek pieniężny – można pobierać, gdy jest się niezdolnym do pracy przez okres nie dłuższy niż 182 dni (lub 270 dni w przypadku gruźlicy albo ciąży)¹. Co ważne – okresy pojedynczych „L4” się sumują, jeśli przerwa między jednym a drugim była krótsza niż 60 dni¹.

Co przysługuje osobie chorej na nowotwór? Świadczenie rehabilitacyjne

Niestety terapia – nawet najnowocześniejsza – i rekonwalescencja w przypadku wielu osób mierzących się z rakiem może trwać dłużej niż pół roku. Jeżeli jesteś w takiej sytuacji, możesz ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne przyznawane i opłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Należy się ono osobom, które są niezdolne do pracy, ale leczenie i rehabilitacja dają nadzieję, że wrócą do sprawności i będą mogły podjąć się aktywności zawodowej¹.

Wniosek o świadczenie rehabilitacyjne można złożyć najwcześniej 6 tygodni przed końcem okresu, w trakcie którego pobierasz zasiłek chorobowy, a najpóźniej – 18 miesięcy po zakończeniu pobierania go³. Decyzję w tej sprawie podejmuje lekarz orzecznik ZUS1. Co ważne, ten zasiłek dla chorych na raka może przysługiwać przez maksymalnie 12 miesięcy¹. Jego wysokość to 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych 3 miesięcy i 75% tej podstawy za pozostały okres, chyba że niezdolność do pracy przypada na okres ciąży – wtedy świadczenie rehabilitacyjne wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego¹.

Renta dla chorego na raka

Jeżeli stan zdrowia nie pozwala na powrót do pracy w najbliższym czasie, chory nie zostaje pozostawiony sam sobie. Może mu zostać przyznana renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Pierwszy przypadek występuje wtedy, gdy osoba chora utraciła możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy. Drugi – gdy nie może pracować zgodnie ze swoimi kwalifikacjami⁴.

W obu sytuacjach trzeba mieć wymagany odpowiedni do wieku staż ubezpieczenia:

• 1 rok dla osób, u których niezdolność do pracy powstała przed 20. rokiem życia,
• 2 lata dla osób, u których niezdolność do pracy powstała między 20. a 22. rokiem życia,
• 3 lata dla osób, u których niezdolność do pracy powstała między 22. a 25. rokiem życia,
• 4 lata dla osób, u których niezdolność do pracy powstała między 25. a 30. rokiem życia,
• 5 lat dla osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat:
  ▪ przed dniem, w którym zgłoszono wniosek o rentę, lub
  ▪ przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy;

Niezdolność do pracy powinna też powstać w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej⁴. Aby została Ci przyznana renta, nie możesz mieć ustalonego prawa do emerytury ani spełniać warunków do jej uzyskania⁵.

Jeżeli spełniasz te warunki, możesz zgłosić się do ZUS-u. Zostaniesz skierowany na komisję lekarską, na której lekarz orzecznik oceni, czy faktycznie przysługuje Ci prawo do renty, a jeśli tak, to na jak długo⁶. Możesz otrzymać rentę stałą, rentę okresową (jeśli istnieje szansa, że będziesz móc wrócić do pracy) lub rentę szkoleniową (jeśli spełniasz warunki otrzymania renty, ale jednocześnie uznano, że po przekwalifikowaniu możesz podjąć pracę w innym niż dotychczasowy zawodzie)⁷. Ta ostatnia może być przyznana na okres maksymalnie 6 miesięcy, przy czym czas też może ulec przedłużeniu. Rentę szkoleniową można otrzymywać przez łączny okres maksymalnie 36 miesięcy⁷.

Dodatek pielęgnacyjny dla chorych na raka i świadczenie wspierające

Jeśli przyznano Ci tytuł osoby całkowicie niezdolnej do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo masz ukończone 75 lat, przysługuje Ci prawo do otrzymywania dodatku pielęgnacyjnego8. Od marca 2024 roku kwota ta wynosi 330,07 zł⁹. To pieniądze, które mają pomóc Ci w pokryciu kosztów wynikających z sytuacji, w jakiej się znalazłeś. Aby je otrzymać, w pierwszym przypadku musisz zawnioskować o nie do ZUS-u, wypełniając stosowny formularz i załączając zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza prowadzącego. Natomiast jeśli jesteś emerytem – chorym na raka lub nie – i skończyłeś 75 lat, to świadczenie przysługuje Ci automatycznie i jest wypłacane razem z emeryturą⁸. Co ważne, jeśli chory przebywa w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym powyżej 2 tygodni w miesiącu, dodatek pielęgnacyjny mu nie przysługuje⁸.

Od 1 stycznia 2024 roku osobom z niepełnosprawnością, które ukończyły 18 lat oraz posiadają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia przysługuje jeszcze jeden dodatek finansowy, którego wysokość określono w przepisach. Jest to świadczenie wspierające. Jego wysokość zależy od poziomu potrzeb oraz stopnia niesamodzielności uprawnionego: od 40% do nawet 220% wysokości renty socjalnej. Aby otrzymać takie świadczenie, trzeba złożyć odpowiedni wniosek – na podstawie danych tam zawartych decyzję wydaje wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności¹⁰.

Zasiłek dla opiekuna osoby chorej na raka

Często zdarza się, że osoba chora na raka – na przykład bezpośrednio po zabiegu – jest niesamodzielna, ale nie przebywa w szpitalu. Nie powinna jednak być sama w domu, może potrzebować wsparcia i pomocy nawet w codziennych czynnościach. W takiej sytuacji bliska jej osoba może skorzystać z zasiłku opiekuńczego. Jest ona wówczas zwolniona od wykonywania pracy zarobkowej, bo musi opiekować się dzieckiem lub członkiem rodziny: małżonkiem, rodzicem, rodzicem dziecka, ojczymem, macochą, teściem lub teściową, babcią lub dziadkiem, wnukiem, którymś z rodzeństwa, z którym na czas opieki przebywa się we wspólnym gospodarstwie domowym¹¹. Opiekun musi być osobą ubezpieczoną w ZUS, a na cały rok kalendarzowy przysługuje mu 14 dni takiego wolnego otrzymywanego w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego¹².

Jak widać, osoby chore na raka mogą liczyć na różnorodne formy wsparcia, które pomogą im przetrwać trudny czas walki z chorobą. Od zasiłku chorobowego, przez świadczenia rehabilitacyjne, aż po rentę z tytułu niezdolności do pracy – system oferuje pomoc dostosowaną do indywidualnej sytuacji. Wsparcie obejmuje także bliskich opiekujących się chorymi poprzez zasiłek opiekuńczy lub specjalny zasiłek opiekuńczy. Ważne jest, aby być świadomym swoich praw i korzystać z dostępnych świadczeń, które mogą znacząco ułatwić codzienne życie w trakcie choroby.